სასწავლო პროექტი "უტყვი მეტყველი"

პროექტის აქტუალობა	აწმყო და მითუმეტეს მომავალი წარსულის გარეშე მყიფეა თითქმის ყველა ადამიანი მიისწრაფვის იქითკენ, რომ კარგ გააცნობიეროს როგორ ფესვებზე დგას, საიდან მოდის, რომ ასე უკეთესად შეეძლოს მომავალი ცხოვრების შენება.
პრობლემა	ისტორიის სახელმძღვანელოში უფლისციხის შესახებ ცნობები მწირეა, შეუძლებელია მასზე დაყრდნობით მოსწავლეებს შეექმნა მის მნიშვნელობაზე წარმოდგენა. ამასთან, მოსწავლეებს ისტორიული ძეგლი არ ჰქონდათ ნანახი
მიზანი	უფლისციხის შესახებ ინფორმაციების მოძიება, გაგება იმის, თუ რა დანიშნულება ჰქონდა ამ ძეგლს აღმოსავლეთ საქართველოს, კერძოდ მისი შუაგულისთვის; დათვალიერების მომენტში თეორიულად მოძიებული მასალების რეალობაში გადატანა, ძეგლის სხვადასხვა დანიშნულების ნაგებობების ფუნქციების გარკვევა
ამოცანები	მოძიებული მასალების დახარისხება, შეჯერება, შეხვედრების ორგანიზება, მოსწავლეების შესაძლებლობების გამოვლენა ექსკურსიის დაგეგმვა და განხორციელება (სპონსორის მოძიება, ტრანსპორტი), ექსკურსიის დღის სწორად და მიზანმიმართულად წარმართვა, ვიდეო და ფოტო მასალების   გადაღება, პრეზენტაციისთვის მზადება. განსავითარებელი უნარები ურთიერთთანამშრომლობის,    ანალიზის, სინთეზის, კვლევის, დახარისხება-შეჯერების.
მოსალოდნელი შედეგები	მოსწავლეები თავს გაართმევენ უფლისციხის ისტორიის    მოძიებას და შესწავლას. ექსკურსიის დროს კი გულდასმით დაათვალიერებენ ძეგლის კომპლექსს, გაერკვევიან სხვა და სხვა ნაგებობების დანიშნულებაში, შეძლებენ დასკვნების       გაკეთებას და პრეზენტირებას.

მსვლელობა  - ოქტომბრის პირველივე რიცხვებიდან დავიწყეთ პროექტზე მუშაობა, დავალებები განაწილდა მერვე მეცხრე კლასის მოსწავლეებს შორის, მუშაობა წარიმართა ოთხ ეტაპად: პირველი ეტაპი 1-6 ოქტომბერი - უფლისციხის შესახებ ინფორმაციის მოძიება; მეორე ეტაპი 6-10 ოტქომბერი - ექსკურსიის დეტალების დადგენა და ძეგლის დასათვალიერებლად გამგზავრება. მესამე ეტაპი 10-15 ოქტომბერი - გადაღებული ფოტო და ვიდეო მასალების დახარისხება და ატვირთვა. 15/10 - 5/11 -მეოთხე ეტაპი - მზადება პრეზენტაციისათის და საჯარაოდ წარდგენა.

პირველმა პრეზენტატორმა წარმოადგინა მარშრუტი ჩვენი სოფლიდან (ჩხოროწყუს რაიონი სოფ.მუხური) გორის რაიონ სოფელ უფლისციხემდე.

მეორე და მესამე პრეზენტატორებმა წარმოადგინეს უფლისციხის ისტორია და ძეგლის შესახებ არსებული ლეგენდები და თქმულებები. 

საქართველოში  სამი  უდიდესი  კლდეში  ნაკვეთი  კომპლექსი  არსებობს  :უფლისციხე,  დავით-გარეჯა  და  ვარძია.  ამათგან  უძველესია  უფლისციხე.

    უფლისციხე  მდებარეობს  მტკვრის  მარჯვენა  სანაპიროზე, ქალაქ  გორიდან  10  კილომეტრის  მანძილზე,  კვერნაქის  ქედის  სამხრეთ  ფერდობზე.

       უფლიციხე  საქართველოში  ანტიკური  ხანის  ერთადერთი  ძეგლია,რომელიც  ამჟამად  მიწის  ზემოთაა  შემორჩენილი.იგი  წარმოადგენს  ანტიკურ  ქალაქს, რომელიც  კლდეშია  ნაკვეთი  და  აქვს  ქუჩები,  მოედნები,წყალსაწრეტი  არხები,სხვადასხვა  ნაგებობები,  ოთხი  კარიბჭე,  მტკვარზე  ჩამავალი  საიდუმლო   გვირაბი,  გალავანი  და  სხვა...

   ძვ.წლის  მე-2  და  1-ლ  ათასწლეულების  მიჯნაზე  უფლისციხის  მიდამოები  ერთ-ერთ  ძლიერ  თემს  საცხოვრებლად  გამოუყენებია.

  ძვ.წ.  მე-10--მე-6 სს. უფლისციხე  შიდა  ქართლის  გაბატონებული  თემის  ბელადის(უფლის)  ციხეა.როგორც  ჩანს,  სწორედ, ამ  დროს  შეერქვა  მას  უფლიციხე--,,უფლის“,  ,,ბელადის“  ციხე-ქალაქი. 

     არსებობს  ლეგენდა,  რომ  უფლისციხე  მონების  მიერაა  აგებული. მონას  აძლევდნენ წერაქვს, რომლის  პირიც  უბრალო  ლითონის  იყო,  ხოლო  შემდეგ  ძვირფასი  ლითონი  მოდიოდა.  მონას  მანამ  უნდა  ემუშავა,  სანამ  უბრალო  ლითონი  არ  გაიცვითებოდა,  მერე  საჩუქრად  თავისუფლებას  და  ძვირფას  ლითონს  იღებდა.

  არქეოლოგიური  მასალები  ამტკიცებს,  რომ  აქ  მოსახლეობა  ძვ.მე-16-15სს.  უკვე ცხოვრობდა, უკვე  მე-10-მე-6სს  უკვე  სატაძრო  ქალაქია,  ახალი  წლის  1-3 სს კი  უკვე  მნიშვნელოვანი  სამხედრო-სტრატეგიული  მნიშვნელობის   და  საკულტო  ქალაქია.

      ქრისტიანობის  შემოღების  შემდეგ  ქალაქის  როლი  შესუსტდა,  მაგრამ  ციხე- სიმაგრედ  მაინც  დარჩა.   მონღოლთა  შემოსევების  შედეგად ის  როგორც  ქალაქი  საბოლოოდ  მოიშალა. უკანასკნელ  საუკუნეებში  ის  მწყემსების  თავშესაფარი  გახდა,  ამიტომაცაა  კედლები  გამურული.1920  წელს  მიწისძვრამ კომპლექსი დააზიანა.

გათრების შედეგად ნაპოვნია მძივები, ბრინჯაოს ბეჭდები, ჭურჭლის ფრაგმენტები.

უფლისციხე დაკავშირებული იყო აბრეშუმის გზასთან. დღესაც ეტყობა ბორბლიანი ტრანსპორტის კვალი, კვერნაქის ქედიდა გამოყვანილი იყო წყალსადენი. ასევეგვირაბის მეშვეობით უკავშირდებოდა მდინარე მტკვარს.

დარბაზები და ნაგებობები გამოირჩევა არქიტექტურული ფორმების გეომეტრიული სიზუსტით. ანტიკური თეატრონი გამოირჩევა დახვეწილი ორნამენტებით, შუაში სცენით, მაყურებელთა დასაჯდომით. თეატრონიდან „თამარის დარბაზისკენ „ მიმავალ გზაზე გვხვდება საპყრობილე, რომელიც ორმოს წარმოადგენს.

VI საუკუნის მეორე ნახევარში ქალაქის ცენტრალურ ნაწილში გამოუკვეთავთ დიდი ზომის სამნავიანი ბაზილიკა. უფლისწულის ეკლესია, რომელიც აგებულია კლდოვან საფუძველზე. აღსანიშნავია ის ფაქტი, რომ ეკლესია ყოველგვარი საძირკვლის გარეშე თავად კლდეზეა აგებული. ამბობენ, რომ მშენებლები კვერცხის გულს იყენებდნენ. დღეს ტაძარი განახლებულია.

ეკლესიის გარეთ არის შესაწირი ქვევრები. როცა ოჯახში ბავშვი იბადებოდა, ღვინოს ქვევრში ასხამდნენ და 16 წელი რომ შეუსრულდებოდა ქვევრს ეკლესიაში ტოვებდნენ.

თანამედროვე პერიოდში კომპლექსი ნელ-ნელა ზიანდება, ბევრ ნაგებობას ემუქრება დაშლა, როგორც გიდმა აღნიშნა, მას სჭირდება რესტავრაცია და დაცვა, რაც ამ ეტაპზე არ ხერხდება.

  

შიდა დაკვირვების გაკვეთილი

1.კლასი	VII
2.მოსწავლეთა რაოდენობა	8
3.სსს.მ მოსწავლე	არ არის
4.გაკვეთილის თემა	რომის იმპერია
5.ესგ-თი გათვალისწინებული სტანდარტი	ისტ. VII 1.მოსწავლეს შეუძლია დააკავშიროს ფაქტები და მოვლენები შესაბამის ისტორიულ ეპოქებთან          2.მოსწავლეს შეუძლია განსაზღვროს სხვადასხვა ქვეყნის ისტორიულ- ეთნოგრაფიული მხარის და გეოგრაფიული ობიექტების მდებარეობა რუკაზე;      ისტ. VII 3.მოსწავლეს შეუძლია დაახასიათოს და შეადაროს ერთმანეთს სხვადასხვა ისტორიულ ეპოქაში არსებული სახელმწიფო მმართველების ფორმები.       ისტ. VII 4.მოსწ. შეუძლიათ იმსჯელონ პოლიტიკური მოღვაწის მნიშვნელობაზე ქვეყნის ისტორიაში.       ისტ. VII 5. მოსწავლეს შეუძლია დაახასიათოს და ერთმანეთს შეადაროს სხვადასხვა სოციალური ფენის სტრუქტურა და მათი წარმომდგენლები.      ისტ. VII  6.მოსწავლეს შეუძლია გაიაზროს რელიგიის მნიშვნელობა საზოგადოების ცხოვრებასა და მსოფლიო ისტორიულ პროცესებში.
6.მიზანი	სახელმწიფოს მმართველობის ფორმების-მონარქიის, იმპერიის, რესპუბლიკის არსში გარკვევა, გაიგებენ თუ როგორ ხორციელდებოდა დასახელებული მმართველობის ფორმები რომში, შეადარებენ სხვა ქვეყანაში არსებულ რეჟიმებს, გაანალიზებენ დადებით და უარყოფით მოვლენებს რომის საშინაო და საგარეო ურთიერთობის საკითხებთან დაკავშირებით, შეაფასებენ და დასკვნას გააკეთებენ-არსებობდა ( ან არსებობს ) იდეალური მმართველობის ფორმები.
7.ამოცანები	მოსწავლეებს მოუწევთ განვლილი მასალიდან მსგავსი თემების შედარება, პოლიტიკური რეჟიმების, ფორმების განსხვავებულობის აღმოჩენა. მოძიებული მასალების და სახელმძღვანელოში მოცემული ინფორმაციის შეჯერება, დემონსტრირება პრეზენტაციის, გონებრივი იერიშის დახმარებით. ჯგუფურ მუშაობაში მონაწილეობის მიღება, სხვადასხვა ფუნქციების მორგება, მსჯელობა,კომპიუტერის დახმარებით სლაიდ-შოუს გაკეთება, თვითშეფასებისა და ურთიერთშეფასების გაკეთება
8.განსავითარებელი უნარ-ჩვევები	მსჯელობა, ანალიზი, სინთეზი, აღწერა, კვლევა, შეფასება, ფაქტების დახარისხება.
9.მოსალოდნელი შედეგები	მოსწავლეები შეიძენენ ცოდნას მმართველობის ფორმების შესახებ კონკრეტული სახელმწიფოს მაგალითზე ( რომი) შეადარებენ სხვა ქვეყნის მმართველობის ფორმასთან.სხვადასხვა  იმპერატორების  მმართველობასთან  დაკავშირებით   ქვეყანა  რა  შემთხვევაში  აღწევდა  წარმატებებს  პოლიტიკაში,ან  წარუმატებლობას.ყურადღებას  გაამახვილებენ  რომის  იმპერიის  განვითარების  ძირითად  ეტაპებზე.
10.რესურსები	სახელმძღვანელო, კომპიუტერი,  თაბახის ფურცლები, მარკერები, ფორმატის  ქაღალდები,
11.გაკვეთილის  მსვლელობა, მენეჯმენტი	ა)აქტივობა--საორგანიზაციო  საკითხების მოგვარება            1 წთ       ბ)მოტივაციის ამაღლების  მიზნით  პოზიტიური  ფრაზებით  მოსწავლეების  გამხნევება ,საინტერესო  ინფორმაციის    გაჟღერება   2  წთ                                                                                                                         გ)გაკვეთილის  მიზნის  დემონსტრირება 1წთ                                              დ)წინარე  ცოდნის  გამოსავლენად  გონებრივი  იერიშის  გამოყენება, წერითი  დავალების  შემოწმება,  მოსწავლეების  მიერ  მოპოვებული  ინფორმაციების პრეზენტირება--ინდივიდუალურად  წარმოადგენენ  თავიანთ  ნაშრომებს  10 წთ                                                   ე)ახალი მასალის  ტექსტის  გაცნობის  მიზნით  მოსწავლეების  დაყოფა  ორ  ჯგუფად, დავალებების  მიცემა                                             1-ლი  ჯგუფის  დავალება ----ა)ერთპიროვნული  მმართველობის  დამყარება--იულიუს  კეისარი  ბ)კეისრის  მემკვიდრეები  --ოქტავიანე  და  ანტონიუსი  გ)რომის  ,,ოქროს  ხანა“                                          კითხვები,  რომლებსაც უნდა  გასცენ  პასუხები:                                      1.რატომ  შეექმნა  რესპუბლიკას  საშიშროება ?                                                       2.როგორ  შეძლო  კეისარმა     ერთპიროვნული  მმართველობის დამყარება  ?                                                                                                               3.სად დაუშვა  კეისარმა  შეცდომა ,რომლის  მსხვერპლი  შეიქმნა  ?      4.რა  გავლენას  ახდენს ძალაუფლებისთვის  ბრძოლა  ახლობელი  ადამიანების   ურთიერთობაზე   ?                                                                        5,რა  იყო  ავგუსტუსის  წარმატების  საწინდარი?                                                               მე--2  ჯგუფის  დავალება----ა )რომის იმპერიის   მიერ  ტერიტორიების დაპყრობა  დამორჩილების  გაგრძელება                            ბ)ტრაიანე                                                                                                                   გ),,ნაშვილები  კეისრების“  ხანა                                                                            დ)მარკუს  ავრელიუსი                                                                                       ე)მე-3  საუკუნის  შუა  ხანები--კრიზისი  რომში                                           ვ)იმპერატორი  დიოკლეტიანე (დომინანტობა,დეცენტრალიზაცია,ქრისტიანობის  დევნა,  იმპერიის  დაშლის  ნიშნები)                                                                                   კითხვები:  1)რამ  გამოიწვია  ,,ნაშვილები  იმპერატორების“            ასპარეზზე  გამოსვლა                                                                                     2)რას  უკავშირდებოდა  მე-3  სუკ. შუა  ხანების  კრიზისი                      3)დიოკლეტიანეს  რეფორმებს  შეეძლო  თუ  არა  იმპერიის შენარჩუნება                                                                                                           ჯგუფების  მუშაობა--10წთ                                                                         ვ)პრეზენტაციის   გაკეთება 3-3  წუთი                                                          ზ)კითხვებზე  პასუხის  გაცემა 2-2 წთ                                                           თ)მინი--დისკუსია--მართველობის  რომელ  ფორმას  მიიჩნევთ  რომისთვის  საუკეთესოდ? 5 წთ                                                                    ი)საშინაო  დავალება--ინფორმაციის  მოძიება მათთვის  საინტერესო  იმპერატორზე, ან მოვლენაზე.                                                დასაწერად---თხზულება  რომის  იმპერიის  განვითარების  ძირითადი   ეტაპები                                                                                       კ)შეფასება--(3  წთ) მოსწავლეების  მიერ  თვითშეფსება,მასწავლებლის  მიერ  მოსწავლეების  განმავითარებელი  და  განმსაზღვრელი  შეფასება

მუხურის  საჯარო  სკოლის  ისტორიის  პედაგოგის  მაია  მებონიას  შიდა  დაკვირვების  გაკვეთილის 

                        რეფლექსია

გაკვეთილი  ჩავატარე  2017  წლის  30  ოქტომბერს

    კლასში  ირიცხება  8  მოსწავლე .  გაკვეთილს  ყველა  ესწრებოდა.

გეგმით  განსაზღვრული  საკითხების  მოდიფიცირება  არ  დამჭირვებია.

გაკვეთილი  შეესაბამებოდა  ესგ--თი  გათვალისწინებულ  სტანდარტებს;მიუხედავად  იმისა,  რომ აღნიშნულ  თემას  ეთმობა  ორი  საგაკვეთილო  საათი(რომის  რესპუბლიკა  1სთ.  რომის  იმპერია-1  სთ.),მოსწავლეებმა  ასაკის   შესაფერისად  შეძლეს  დაეკავშირებინათ  ფაქტები და  მოვლენები  რომის  ისტორიულ  ეპოქასთან;

    საზღვრავდნენ  რომის  გეოგრაფიულ  მდებარეობას და  ასევე   მის  მიერ  დაპყრობილ  ტერიტორიებსაც.

    შეძლეს  დაეხასიათებინათ  და  ემსჯელათ  რომის  მმართველების მნიშვნელობაზე ქვეყნის ისტორიაზე;

     რომის მმართველობის ფორმები შეადარეს საბერძნეთის დემოკრატიულ და ასურეთის იმპერიულ მმართველობას;

      ასევე შეძლეს გამოეყოთ რომის სოციალური სტრუქტურა;

     და ბოლოს გაიაზრეს თუ როგორი სირთულით ხასიათდებოდა რომში ქრისტიანული რელიგიის დამკვიდრება.

   გაკვეთილის მიზანი კარგად იყო ფორმურლირებული, რაც დაგვეხმარა მე და ჩემს მოსწავლეებს გაკვეთილის პროცესის მობილიზებულად წარმართვაში;

   მოსწავლეებისთვის ნათლად მქონდა განმარტებული თემის სირთულე და მასთან დაკავშირებული საკითხების მრავალფეროვნება. უნდა ვთქვა, რომ მოსწავლეები მეტ-ნაკლებად მოეკიდნენ თემის შესწავლას.

  სასწავლო გარემო პასუხობდა საგაკვთილო მოთხოვნებს. გამოვიყენეთ გეგმით გათვალისწინებული რესურსები: სახელმძღვანელო, კომპიუტერები, თაბახის ფურცლები, მარკერები, ფორმატის ქაღალდები.

   საკლასო ოთახში წინასწარ მქონდა გაკრული შეფასების რუბრიკები სხვადასხვა აქტივობასთან დაკავშირებით. ასევე საგაკვეთილო თემასთან დაკავშირებული ილუსტრაციები და პლაკატები.

    გაკვეთილი დავიწყე ხალისიანად, პოზიტიური ფრაზებით, კომპიუტერის დახმარებით ერთ-ერთმა მოსწავლემ კლასს წარუდგინა თავისი გაკეთებული სლაიდ-შოუ რომისთვის დამახასიათებელ ისტორიულ მოვლენებზე. მოსწავლეებს უნდა გამოეცნოთ ნაჩვენები ფოტოსურათები. ერთობლივმა შეძახილებმა მოსწავლეები გაამხნევა და ამით შევძელი მათი მომზადება წინარე ცოდნის გამოვლენისთვის. თითოეულმა მათგანმა წარმოადგინა მოკლე პრეზენტაცია მოძიებული მასალების და სახელმძღვანელოში მოცემული ინფორმაციის შეჯერების შედეგად.

       მასალის მოცულობის სიდიდისგან გამომდინარე გეგმით გათვალისწინებულ დროს გადავამეტე ხუთი წუთით. წინარე ცოდნის გამთლიანების მიზნით მივმართე გონებრივი იერიშის მეთოდს. ბოლოს დავსვი კითხვა: რამ განაპირობა რესპუბლიკის რღვევა რომში?. პასუხმა ლოგიკურად გადაგვიყვანა ახალ მასალაზე. რადგანაც დამთავრება და დაწყება ორივე იულიუს კეისარს ეხებოდა.

       ახალი მასალის ტექსტის გაცნობის მიზნით კლასი დავყავი ორ ჯგუფად. დავალებები განვუმარტე როგორც ვერბალურად, ასევე წერილობით მივეცი. მუშაობის დაწყებისთანვე გამოიკვეთა, რომ მოსწავლეები ვერ თანამშრომლობდნენ, უყურადღებოდ ეკიდებოდნენ ტექსტის კითხვას. მომიწია მათთან ინდივიდუალური მუშაობა, ვაძლევდი მითითებებს.   დროის  ამოწურვის  გამო ვერ  ახერხებდნენ  მთავარი  კითხვების  მომზადებას, ამიტომაც  ყოველი  შემთხვევისთვის  წინასწარ მომზადებული  კითხვების  საშუალებით  დავეხმარე. პრეზენტატორებმა  ძირითადად  შეძლეს  მონახაზი  გაეკეთებინათ ,გადმოეცათ  მათთვის  გასაგები ფაქტები  და  მოვლენები.გამთლიანების  მიზნით  ჩემი  აქტიური  ჩარევით--განვმარტეთ  მათთვის  გაუგებარი  ცნებები  და  ფრაზები, როგორიცაა:  დომინანტი,  პრინციპატი,  დეცენტრალიზაცია და   ა. შ.

    საჭირო  იყო  გამოწვევა, რომ   კლასს  გაგებული  მასალა და  მიღებული  ცოდნა  რა  შემთხვევაში  გამოეყენებინათ,  ამიტომაც მივმართე  მინი-დისკუსიას, ბავშვები  აქტიურობდნენ, ჩვენს რეალობასთან  გადმოჰქონდათ რომისა  და  ათენის  დემოკრატიული  მმართველობის  ნიშნები  და გამოთქვეს  უკმაყოფილება,  რომ  მიახლოებულიც  არა  ვართ  დემოკრაატიის   სტანდარტებთან.

    საშინაო დავალების  პირობა  წინასწარ  დაწერილი  მქონდა  ფორმატის  ქაღალდზე,  რათა  მოსწავლეებს  აუჩქარებლად  შესძლებოდათ  მისი  აღქმა.

     შეფასება  ღიად  და  განმარტებებით  გავაკეთე.განმსაზღვრელი  შეფასება  ყველა  მოსწავლეს,  ხოლო  განმავითარებელი  შეფასების  დროს  ყურადღება  გავამახვილე როგორც  დადებით,  ისე  უაროფით  მხარეებზე,მომავალში  მოგვიწევს  ურთიერთთანამშრომლობაზე  ყურადღების  დათმობა,  სწრაფი  კითხვის  უნარების  შემუშავება,  მეტყველების  დონის  ამაღლება.

      მთლიანობაში  გაკვეთილი  იყო  დინამიური,  მოთხოვნებთან  შესაბამისი  ,მაგრამ მომავალში  მეტი  აქცენტი  უნდა  გავაკეთო    მოსწავლეთა  პროდუქტიულ  ინტერაქციაზე, სტრატეგიების ცოდნის  კონსტრუირებასა  და  რეფლექსია-გამთლიანების  ფაზაზე.

გაკვეთილზე გამოყენებული მასალები